Op 1 januari 2025 zal het nieuwe Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot buitencontractuele aansprakelijkheid inwerking treden. De nieuwe wetgeving zal van toepassing zijn op de feiten die zich hebben voorgedaan na de inwerkingtreding en dus niet op de toekomstige gevolgen van feiten die zich vóór de inwerkingtreding hebben voorgedaan.
Aangezien het nieuwe Boek 6 enkele belangrijke wijzigingen doorvoert, staan wij iedere week stil bij een van deze wijzigingen, zodat u op de hoogte bent van de toekomstige veranderingen.
Deze week behandelen we artikel 6.12 NBW, hetwelk de aansprakelijkheid van titularissen van het gezag over de persoon van minderjarigen regelt. Dit artikel kent drie nieuwigheden, namelijk (i) de invoering van het overkoepelend begrip ‘titularissen’, (ii) de aansprakelijkheid betreffende minderjarigen van minder dan zestien jaar en (iii) de aansprakelijkheid betreffende minderjarigen van zestien jaar of meer.
Wanneer we spreken over de personen die gezag over minderjarigen uitoefenen voelt het begrip ‘ouder’ te beperkt aan. Het gezag wordt in de huidige maatschappij immers niet noodzakelijk enkel uitgeoefend door een moeder en/of een vader. Het is in dit licht dat de wetgever de term ‘titularissen van het gezag’ heeft ingevoerd, om zo te beantwoorden aan de maatschappelijke veranderingen. Onder ‘titularissen’ verstaat de wet de ouders, adoptanten, voogden en pleegzorgers. Personen zoals grootouders, stiefouders, broers en zussen, pleegvoogden of pleegouders vallen dus niet onder deze bepaling.
Traditioneel kent de wet ouders een kwalitatieve aansprakelijkheid toe. Artikel 6.12, eerste lid NBW verlaat deze opvatting en voert een foutloze aansprakelijkheid in. De foutloze aansprakelijkheid geldt ten aanzien van de titularissen van het gezag van de minderjarige van minder dan zestien jaar. Zij zullen geacht aansprakelijk te zijn voor de schade die de minderjarige heeft veroorzaakt aan derden door zijn fout of door een ander tot aansprakelijkheid leidend feit. De foutloze aansprakelijkheid brengt een onweerlegbaar vermoeden met zich mee: zelfs indien de titularis geen fout heeft begaan, zal hij aansprakelijk gesteld worden. De titularis kan geen tegenbewijs leveren.
Voor de fout begaan door de minderjarige van zestien jaar of meer stelt artikel 6.12, tweede lid NBW wél een weerlegbaar fout vermoeden in. De titularis zal aansprakelijk gesteld worden voor de schade veroorzaakt door de minderjarigen, tenzij hij kan aantonen dat de schade niet te wijten is aan een fout langs zijn kant. Deze uitzondering is ingevoerd met de idee dat titularissen een geringere impact uitoefenen op de gedragingen van minderjarigen van zestien jaar en/of ouder. Die laatsten genieten van meer handelsvrijheid en een grotere maturiteit. De rechter zal rekening houden met verschillende factoren, zoals de plaats en het tijdstip van het ongeval, de al dan niet gevaarlijke aard van de activiteiten van de minderjarigen en de fysieke en mentale toestand. Indien de titularis echter heeft nagelaten om de nodige maatregelen te treffen die de toestand van de minderjarige zouden vereisen, of de minderjarige heeft aangezet om geweld te gebruiken, zal hij het vermoeden niet kunnen weerleggen. De titularis zal dan medeaansprakelijk zijn voor de door de minderjarige veroorzaakte schade aan derden.
Hoewel de wetgever het niet verplicht heeft, is het sterk aangeraden om een familiale verzekering af te sluiten. Titularissen kunnen immers niet aan de aansprakelijkheid ontsnappen voor de gestelde handelingen van minderjarigen van minder dan zestien jaar, en moeten zich hier dus tegen beschermen. Ook kan de nieuwe regelgeving serieuze financiële gevolgen hebben voor minderjarigen die niet gedekt zijn door een verzekering - zeker in het geval waar de titularissen succesvol het vermoeden hebben kunnen weerleggen door aan te tonen dat de veroorzaakte schade niet het gevolg is van een fout langs hun kant. Dan zal de minderjarige van zestien jaar en/of ouder moeten instaan voor de schadeloosstelling.
